Saturday, April 28, 2012

Radikal Tiyatro

Bir şeyler eşelemek isteyenlere “Radikal Tiyatro”

Oyuncu ve yönetmen Aydın Orak‘ın yazdığı Radikal Tiyatro adlı kitap Belge Yayınları‘ndan çıktı. Tiyatro ile ilgili yazdığı analiz, eleştiri ve makalelerinden oluşan Radikal Tiyatro bir dönemin de teatral tanıklığını yapıyor.

Radikal Tiyatro’nun tanıtım metninden:

Statik sistemin özellikle sanat, insan ve doğa konusundaki sığ, tekçi, gelenekçi ve sansürcü tutumuna dair eleştirilerin varlığı, okuyucuları bir şeyler eşelemeye sevk ediyor. Sadece güç odaklarını, hegemon medyayı ve despot hükümetleri yerden yere vurması ile değil; kendisi gibi Kürt Tiyatrosu’nu var etmeyi kafasına koyanları da es geçmemesi, yani bir nevi özeleştiri yürekliliği göstermesi dikkate değer. Ve bu eleştirileri belirsiz nesneler üzerinden yapmayıp, direkt kişi ve kurumları afişe etmesi de gözden kaçmamalıdır. Tiyatronun sanat olmaktan öteye geçmesi; insan için vazgeçilmez bir yaşam gerekliliği ve gerçekliği durumuna gelmesi düşüncesiyle ele alınıp işlenen metinler birer samimiyet göstergesi.  Önemli tiyatro günleri, oyunları, etkinlikleri, yazarları ve  oyuncularının varlığıyla metinler arası yolculuğu keyifli kılması ve beraberinde tiyatroyu “radikal” bir yaşam pratiği olarak işlemesi, okura da bunu taşıyabilecek argümanlara sahip olması açısından tüm metinler yeniden okunabilir: Bir şeyler eşelemek isteyenler için.

Aydın Orak: 1982’de doğdu. Tiyatroya 1997’de başladı. 2000’li yıllarda Mezopotamya Kültür Merkezi’nde devam etti. 2003 yılında Tiyatro Avesta’yı kurdu. Gösteri Sanatları Merkezi Tiyatro Yönetmenliği’ni bitirdi. İstanbul Bilgi Üniversitesi-Sahne Sanatları’nı terk etti. Radikal İki, Özgür Gündem, Özgür Politika, Azadiya Welat, ANF ve çeşitli tiyatro ve internet sitelerinde tiyatro ile ilgili yazı – makaleler yazdı. ‘Radikal Tiyatro’ kitabı bu yayın organlarında yayımlanan bir kısım yazı ve makalelerinden oluşmaktadır. Orak, oyunculuğun yanı sıra yönetmenlik ve çevirmenlik de yapmaktadır. Aydın Orak birkaç sinema filminde oyuncu olarak yer aldı. Bir kısa bir de belgesel olmak üzere iki filmin yönetmenliğini yaptı.
Rol aldığı oyunlardan bazıları: Zincire Vurulmuş Prometheus (Aiskhylos), Ada (Athol Fugart), Bir Delinin Güncesi (Gogol), Sen Gara Değilsin (Aziz Nesin), Araf/İki Ülke Arasında (Cihan Şan), Bir Dilin Ölümü (Mehmed Uzun-Harold Pinter), Nora (Henrik İbsen), Kapan(Aydın Orak)
Yönettiği Oyunlar: Araf/İki Ülke Arasında, Bir Dilin Ölümü, Damga
Kürtçeye Çevirdiği Oyunlar: Bir Delinin Güncesi (Gogol), Teneke (Yaşar Kemal), Theodora (Haşmet Zeybek), Nora (Henrik İbsen)

Yayınlanan Kitapları:
Hestên Veşartî-Saklı Duygular(Şiir 2005)
Teneke – Yaşar Kemal (Çeviri 2006)
Daf – Kapan (Oyun-Yayına hazırlanıyor)
Radikal Tiyatro Yazan: Aydın Orak  Belge Yayınları, 2012.

Diyarbakır’da düzenlenecek olan 1. Amed Tiyatro Festivali’ndeki oyunların çoğunluğu Kürtçe’nin Kurmanci, Sorani ve Zazaca lehçelerinde, ikisi de Türkçe olarak sahnelenecek. 29 Nisan’da başlayacak festival bir hafta sürecek.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İran ve Kuzey Irak’tan gelecek tiyatro topluluklarının da katılacağı bir festival düzenliyor.
1. Amed Tiyatro Festivali‘nde görülebilecek 17 oyun ikisi de dışında Kürtçe’nin Kurmanci, Sorani ve Zazaca lehçelerinde oynanacak, iki oyun da Türkçe sahnelenecek.
Bir hafta boyunca, 29 Nisan – 6 Mayıs arasında gerçekleşecek tiyatro festivaline katılacak topluluklar içinde İran’ın Urumiye, Kuzey Irak’ın Duhok, Süleymaniye, İstanbul ve Ankara’dan toplam 16 tiyatro grubu bulunuyor.

Kürtçe oyun yazımına yoğun ilgi

İstanbul Mezopotamya Kültür Merkezi Dans Topluluğu’nun ilk kez sahneleyeceği Jenosit adlı dans performansı ile açılacak olan festivalde, iki yıldan bu yana sürdürülen bir çalışmanın da sonuçları görülecek.
 Kürtçe oyun metinleri yazmaya teşvik amacıyla başlayan çalışma sonucunda geçen yılki yarışmada dereceye giren metinler Şehir Tiyatrosu Repertuar Kurulu tarafından değerlendirilmiş, birincilik ödülüne layık görülen Qeyd adlı oyun da daha önce Diyarbakır’da sahnelenmişti.

Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir‘in verdiği bilgiye göre, bu yıl ikincisi yapılan çalışmaya ise geçen yılın iki katı başvuruyla 44 oyun gönderildi.
 44 oyun içinde dereceye girenler 29 Nisan Pazar günü festivalin açılış resepsiyonunda açıklanacak ve ödüller dağıtılacak.
 Kürtçe Oyun Yazma Yarışması 1918′de ilk Kürtçe tiyatro metni olarak bilinen Memê Alan’ın yazarı Evdirehîm Rehmî Hekarî onuruna düzenleniyor. Yarışmaya geçen sene 22 metin katılmıştı.