Direnmenin Estetiği

Peter Weiss'ın sadece sol düşünce açısından değil, edebiyat açısından da 20. Yüzyılın köşe taşı metinlerinden olan Direnmenin Estetiği romanı, sanatın direnme penceresinden okunmasını, insanlığın mücadele tarihini ve direnmenin içsel zorluklarını devasa bir bütün içinde işliyor. Roman, bu devasa yelpazesi göz önüne alındığında, mücadele tarihinin edebiyatta gördüğümüz yansımaları arasında özel bir yere sahip. Direnmenin Estetiği'nin işaret ettiği tarihsel gerçeklik, yaygın bir halk hareketi olarak Haziran Direnişi'yle birlikte bugün olanca ağırlığıyla gündelik hayatımızda yeniden hissediliyor. Panelde, bu toplumsal süreç Direnmenin Estetiği romanıyla bağlantı içinde ele alınacak. Roman, kendi içine kapalı bir edebiyat değerlendirmesiyle değil, bugün yazılmakta olan tarihte geleceğimizi hangi mercekten görebileceğimiz açısından tartışılacak. Bu romanın verili tarihsel gerçekliği nasıl tanımlanabilir, romanın söylemini oluşturan başlıklar nelerdir? Mücadele tarihinin tüm bir mirası, bugün Direnmenin Estetiği'ne verdiğimiz cevaplarla geleceğimize nasıl taşınabilir? "Mücadele kültürü" nedir ve kültürün mücadele içindeki yerini nasıl tarif edebiliriz?Kısacası, yaşamakta olduğumuz #direngezi sürecinde "Direnmenin Estetiği" bize ne söylüyor ve Gezi Parkı direnişi "Direnmenin Estetiği"ne nasıl cevap veriyor?

Direnmenin Estetiği, solun tarihsel yeriyle hesaplaşan sosyalist bir yazarın gözünden Batı'nın kültür tarihi olarak değerlendirilebilecek; temaları ve yapısı bakımından derinlikli ve yoğun bir belge-roman. Almanya'da politik tiyatronun bir alt başlığı olarak alınabilecek belgesel tiyatronun öncülerinden ve teorisyenlerinden biri olan Peter Weiss'ın bu romanı, 1937-1944 arasındaki anti-faşist direnişi ve bu direnişin içinde yer alan gerçek kişilerin öykülerini/yaşantılarını merkez alarak, isimsiz bir Ben Anlatıcı'nın (sınıf bilincine sahip aydın bir işçinin) bakış açısıyla, tarihi, Antik Yunan'dan bu yana sanat ve siyaset düzlemlerinde yeniden kuran bir metin. Direniş ve sınıfsal mücadele motifi çerçevesinde solun tarihinin ve sanatın toplumsal işlevinin sorgulanması, metinde iç içe geçen iki temel düzlem. Roman, metin kişilerinin öyküleriyle sınırlı kalmayıp sanat ve siyaset tarihinin de temel sorunlarını, karakterlerin perspektifinden yansıtarak gündeme getiriyor. Bu bakımdan tarihsel/toplumsal gerçeklik, karakterleri dolayımlı olarak belirleyen bulanık bir fon gibi değil, doğrudan doğruya entelektüel bir tartışmanın konusu olarak giriyor metne. Böylece okur, anlatılan dönemin ürünü olan pek çok siyasi ve sanatsal duruşun ve bu duruşların yarattığı tartışma ortamının tanığı oluyor. Peter Weiss, sol idealleri terk etmemiş biri olmasına ve güçlü angajmanına karşın yüzeysellikten alabildiğine uzak bir ressam-tiyatrocu-edebiyatçı düşünür. Bu romanda da solu tarihsel, siyasal ve insani açılardan anlamaya, anlamlandırmaya yönelik inanılmaz boyutta bir enerji sergiliyor. Direnmenin Estetiği, hem sol içi gelişmeleri büyüteç altına almaya, hem de solun insanlık tarihi içindeki yerini ve insanın, tüm zamanlarda var olmuş olan mücadele yanını nasıl temsil ettiğini araştırmaya dönük, zihni zenginleştiren ve kültür ve sanat tarihini yeniden okuyan anıtsal bir yapıt.

Ad: Direnmenin Estetiği
Yazar: Peter Weiss
Çev: Çağlar Tanyeri, Turgay Kurultay
Yayınevi: İletişim
Tür: Roman